موتور خودرو یک‌سری حلقه دارد که به آنها رینگ پیستون می‌گویند. این حلقه‌ها به تنظیم فشار و مقدار روغنی که موتور مصرف می‌کند، کمک می‌کنند. با اینکه رینگ‌پیستون‌ها قطعات بسیار کوچک و ارزان‌قیمتی هستند، برای عملکرد موتور ضروری‌اند و تعویض به‌موقع آنها اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل در این مقاله، درباره علل و علائم خرابی رینگ پیستون و زمان مناسب تعویض آن صحبت خواهیم کرد.
همان‌طور که گفتیم، رینگ‌پیستون‌ها حلقه‌هایی هستند که با عملکرد موتور در ارتباط‌اند و اگر آسیب ببینند یا فرسوده شوند، مشکلاتی برای موتور ایجاد می‌شود.
بیشتر موتورهای احتراقی رینگ پیستون دارند. پیستون‌ها به‌همراه دریچه‌های بسته‌ای که روی سرشان قرار دارد، کار مهروموم محفظه احتراق را در هنگامی که مخلوط سوخت و هوا در اثر احتراق در حال اشتعال است، انجام می‌دهند. وقتی مخلوط سوخت و هوا شعله‌ور می‌شود، پیستون را از سوراخ سیلندر به‌سمت پایین فشار می‌دهد.
پیستون به شاتون (دسته پیستون) و آن هم به نوبه خود به میل‌لنگ متصل شده است. وقتی پیستون به‌سمت پایین حرکت می‌کند، میل‌لنگ را می‌چرخاند. از این فرایند نیرویی ایجاد می‌شود که خودرو را به حرکت درمی‌آورد.
برای اینکه احتراق کامل و مؤثر انجام شود، پیستون‌ها باید محکم دیواره سیلندر را مهروموم کنند. این مهروموم وظیفه همان رینگ پیستون است که دور پیستون قرار می‌گیرد. به‌مرور زمان، ممکن است رینگ پیستون‌ها نتوانند به‌خوبی از عهده نقش خود برآیند و مهروموم نشتی پیدا کند. حتی احتمال دارد رینگ‌ها به‌دلیل گرما یا تلرانس نامناسب ترک بخورند.
علائم خرابی رینگ پیستون کدام‌اند؟
حالا بیایید ببینیم تشخیص خرابی رینگ پیستون چطور انجام می‌شود. معمولا مکانیک بهتر می‌تواند این مشکل را تشخیص دهد، با این حال بد نیست خودتان هم علائم آن را بشناسید تا به‌موقع نسبت به تعویض رینگ‌ها اقدام کنید.
۱. دود خارج‌شده از اگزوز زیاد است
اگر متوجه شدید از اگزوز خودرو دود زیادی خارج می‌شود، احتمالا مشکل از خرابی رینگ پیستون است. مخصوصا اگر دود اگزوز بسیار غلیظ است و رنگ آن، خاکستری آبی تیره به نظر می‌رسد. این دود اغلب با بوی روغن سوخته همراه است.
دلیلش این است که وقتی رینگ پیستون‌ها خراب می‌شوند، روغن موتور به داخل محفظه احتراق نشت می‌کند. این روغن همراه سوخت می‌سوزد و به همین دلیل دود خروجی از اگزوز غلیظ و خاکستری آبی است و بوی روغن سوخته می‌دهد.
۲. خودرو بیش از حد روغن مصرف می‌کند
همان‌طور که گفتیم، وقتی رینگ پیستون‌ها فرسوده می‌شوند، روغن به درون محفظه احتراق وارد می‌شود و در آنجا می‌سوزد. به همین دلیل خودرو روغن بسیار بیشتری مصرف می‌کند. برای تشخیص دقیق‌تر، به‌جای اینکه روغن را در دوره‌های همیشگی به خودرو اضافه کنید، در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری در آن روغن بریزید. به‌زودی متوجه خواهید شد که خودرو بیش‌ازحد روغن مصرف می‌کند. بهتر است از مکانیک بخواهید رینگ‌پیستون‌های خودرو را بررسی کند تا مطمئن شوید مشکل روغن سوزی ماشین از رینگ پیستون است یا نه.
۳. شتاب خودرو ضعیف است
هنگامی که رینگ‌پیستون‌ها دچار سایش یا آسیب می‌شوند، موتور قدرتش را از دست می‌دهد و خودرو نمی‌تواند به‌خوبی شتاب بگیرد. دلیلش این است که مخلوط سوخت و هوا تراکم کمتری خواهد داشت که مسلما فشار آن هم کمتر خواهد شد و نیروی لازم برای شتاب‌گرفتن خودرو را تأمین نمی‌کند.
در این حالت وقتی پای خود را روی پدال گاز می‌گذارید تا خودرو شتاب بگیرد، زمان زیادی طول می‌کشد تا سرعت آن بالا بیاید. برای رفع این مشکل، اگر ایراد از رینگ‌پیستون‌هاست، باید آنها را عوض کنید.
۴. عملکرد کلی خودرو ضعیف شده است
همان‌طور که گفتیم، وقتی خودرو توان خود را از دست می‌دهد، به‌خوبی شتاب نمی‌گیرد و عملکرد کلی خودرو هم بسیار ضعیف می‌شود. در این حالت احتمالا حتی نخواهید توانست خودرو را به تعمیرگاه برسانید و باید آن را بکسل کنید.
البته این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که سه نشانه دیگر خرابی رینگ پیستون را نادیده گرفته باشید و کار به جاهای باریک کشیده باشد.
۵. ورودی هوای خودرو روغنی شده است
اگر در ورودی هوا روغن مشاهده می‌کنید، نتیجه فرار گازهای نسوخته از لابه‌لای رینگ پیستون‌هاست. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که مخلوط روغن و هوا در محفظه احتراق از رینگ‌هایی که به‌دلیل خرابی نمی‌توانند مهروموم محکمی ایجاد کنند خارج می‌شود و فشار مثبتی در محفظه میل‌لنگ ایجاد می‌کند.
این فشار از شیلنگ تهویه مثبت محفظه میل‌لنگ (PCV) به ورودی هوا بازمی‌گردد. وقتی مقدار این گازهای نسوخته دمیده‌شده زیاد باشد، ممکن است مشاهده کنید که ورودی هوا روغنی شده است.
در صورتی که هر یک از موارد بالا را در خودرو تشخیص دادید، هنگام تعویض رینگ پیستون فرا رسیده است
علل خرابی رینگ پیستون چیست؟
در این بخش می‌خواهیم بدانیم چرا رینگ پیستون‌ها خراب می‌شوند. البته فرسودگی رینگ پیستون با گذشت زمان طبیعی است و مانند هر قطعه دیگری در خودرو، باید بعد از سپری‌شدن عمر مفیدشان آنها را تعویض کرد. با این حال دلایلی وجود دارد که باعث می‌شوند رینگ پیستون زودتر از آنچه که باید، خراب شود. یک یا چند مورد از گزینه‌های زیر ممکن است علت خرابی رینگ پیستون باشند:
- فاصله ناکافی شیار و رینگ پیستون که باعث می‌شود رینگ در شیار گیر کند. در این حالت ممکن است رینگ بشکند.
- سیلندر به‌اندازه کافی روانکاری نشده است و خشک کار می‌کند.
- پوش سیلندر تا حد زیادی ساییده شده است.
- فاصله قطری بین پیستون و پوش سیلندر خیلی زیاد است.
- شکاف رینگ خیلی کوچک است. معمولا این امر به شکستگی رینگ منجر می‌شود.
- انتهای شکاف تنظیم‌کننده رینگ پیستون به‌درستی تعبیه نشده است.
- شعاع بالا و پایین پورت‌های اگزوز و دود در پوش سیلندر کافی نیستند. این باعث می‌شود وقتی رینگ از کنار لبه‌های پورت‌ها می‌لغزد به آن شوک وارد شود.
- میله‌های پورت مربوط به سطح پوش سیلندر تا حدی ساییده شده‌اند که سطح میله زیر سطح پوش قرار گرفته است.
سخن آخر
هر قطعه در خودرو برای کار خاصی طراحی شده است و اگر وظیفه‌اش را به‌درستی انجام ندهد، خودرو با مشکل مواجه می‌شود. رینگ پیستون قطعه‌ای بسیار کوچک در خودرو است؛ اما همین قطعه کوچک وقتی خراب می‌شود، عملکرد خودرو را ضعیف می‌کند، مصرف روغن را افزایش می‌دهد، ماشین خوب شتاب نمی‌گیرد و دودهای خروجی از اگزوز غلیظ و بدبو می‌شوند که به آلودگی محیط می‌افزاید. اگر هریک از نشانه‌هایی را که گفتیم مشاهده کردید یا اگر عمر رینگ پیستون‌ها به انتها نزدیک شده است، به‌زودی نسبت به تعویض آنها اقدام کنید.